Toksoplazma hücre içinde yaşayan bir parazittir. İyi pişmemiş et, kedi dışkısının karıştığı toprak, su ve yıkanmamış sebze ve meyve vasıtasıyla bulaşır. Bağışıklık sistemi normal olan kişiler çoğunlukla enfeksiyonu geçirdiğinin farkına varmaz. Bazen ateş, halsizlik, kas ağrısı gibi grip benzeri şikayetler ile ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi normal olmayan kişilerde ise ensefalit, menenjit, beyin absesi, zatüre, miyokardit gibi ciddi sorunlar meydana gelebilir.

Gebelikte Toksoplazma

Toksoplazma enfeksiyonunun gebelikte görülme sıklığı ülkemizde oldukça düşüktür. Toksoplazma enfeksiyonu gebelikte geçirildiğinde ortalama %40 oranında plasenta yoluyla bebeğe geçer. Annede enfeksiyon görülmesinden 4-16 hafta sonra bebekte enfeksiyon belirtileri ortaya çıkabilir. Gebeliğin ilk üç ayında bebeğin enfeksiyonla teması halinde %75 oranında ciddi bulgular ortaya çıkarken, gebeliğin son üç ayında neredeyse hiç bulgu ortaya çıkmamaktadır. Gebelik ilerledikçe bebeğe geçiş olasılığı artar, ancak bebeğe olan etki azalır.

Bebekler üzerindeki etkisi nelerdir?

Gebelikte sadece ilk defa geçirilen toksoplazma enfeksiyonu sırasında bebek için risk mevcuttur. Toksoplazma enfeksiyonu neticesinde bebekte katarakt, koryoretinit, üveit, asit, hidrops, karaciğer ve dalak büyümesi, bağırsak parlaklığı, kalp veya akciğer zarında sıvı toplanması, beyin, karaciğer, kalpte kalsifikasyon görülebilir.

Tanı nasıl koyulur?

Toksoplama enfeksiyonunun tanısı kanda bakılan antikorlarla koyulur. İki çeşit antikor mevcuttur; toksoplama Ig M yeni geçirilen enfeksiyonda pozitif olur. Enfeksiyondan 10-13 ay sonra kaybolur. Toksoplazma Ig G ise Ig M’den daha geç yükselir ve ömür boyu pozitif kalır. Toksoplazma Ig M‘nin negatif Ig G’nin pozitif olması durumunda enfeksiyonun daha önce geçirilmiş olduğu anlaşılır. Gebelikte her ikisinin pozitif saptanması durumunda ise enfeksiyonun ne kadar süre önce geçirildiğini anlamak için avidite testi yapılır.

Nasıl tedavi edilir?

Gebelikte annenin toksoplazma geçirdiği düşünülüyorsa mutlaka spiramisin adında bir antibiyotikle tedavi başlanmalıdır. Bu ilaç parazitin anneden bebeğe geçişini engeller, bebekte gelişebilecek bulguları hafifletir. Annede toksoplazma olması bebeğin de her zaman bu enfeksiyonu geçireceği anlamına gelmez.  Bebekte enfeksiyon varlığını araştırmak amacıyla 19. haftadan sonra amniyosentez yaparak bebeğin sıvısında toksoplazma olup olmadığına bakılır. Bu sıvıda toksoplazma varsa o zaman daha güçlü antibiyotiklerle bebek tedavi edilmeye çalışılır. Sonuç ne olursa olsun bebek gebelik boyunca ayda bir toksoplazma enfeksiyonu bulguları açısından ultason ile detaylı bir şekilde incelenmelidir.

Toksoplazmadan korunma yolları nelerdir?

Kedi besleyen kişiler kendini korumak için dışkıyla temas etmemeli, eldiven giymeli veya kum temizliği işini bir başkasına devretmelidir. Ayrıca gebe kadınlar iyi pişmemiş et yemekten mutlaka kaçınmalıdır. Çiğ et ile temas sonrası eller çok iyi yıkanmalıdır. Toprakla temas da çiğ et kadar önemli bir bulaş kaynağıdır. Meyve ve sebze çok iyi yıkanmalı, toprakla temas ettikten sonra el hijyenine çok dikkat edilmelidir.