Demir
Bebeğin kan yapımının sağlanması için anneden bebeğe plasenta yoluyla sürekli demir geçişi olur. Bu demir miktarı yaklaşık 1 gram kadardır. Annedeki demir depoları genellikle bu ihtiyacı karşılamaya yeterli olmaz ve annenin hemoglobin değerleri düşer. Bunu engellemek amacıyla her gebenin üçüncü aydan itibaren günde en az 27 mg kadar demir desteği almasını önermekteyiz. Gebeliğin ikiz veya üçün olması durumunda veya annede zaten demir eksikliğine bağlı anemi varlığında günde 60-120 mg şeklinde daha yüksek miktarlarda demir desteği gerekmektedir. Alınan demirin emilebilmesi için aç karnına ve tercihen portakal suyu ile alınmasında fayda vardır. Süt ürünleri demirin emilmesini engellemektedir.
Demir preparatlarının en büyük yan etkisi sindirim sistemi üzerinedir. İshal, kabızlık, dışkının renginde koyulaşma, mide yanması gibi şikayetlere yol açmaktadır. Şurup şeklindeki demir preparatlarının bu tip yan etkisi daha azdır. Her ilaç farklı etkiler gösterdiğinden, yan etki görülmesi durumunda farklı bir demir preparatı denenmelidir. Farklı preparatları deneyerek o kişi için en az yan etkili olanı bulmak mümkündür.
Folik asit
Folik asit hücrelerin fonksiyonu için vücutta yeterli miktarda mutlaka olması gereken bir vitamindir. Gebedeki folik asit eksikliğine bağlı olarak bebekte nöral tüp defekti, dudak damak yarığı gibi anomaliler ortaya çıkabilir. Bu nedenle gebe kalmayı planlayan her kadın günde 400 mcg kadar folik asit almaya başlamalı ve gebeliğin üçüncü ayına kadar düzenli bir şekilde kullanmaya devam etmelidir. Daha önce nöral tüp defekti olan bir bebek doğurmuş olan gebeler ile kendisinde veya eşinde nöral tüp defekti olan gebelerde gerekli günlük doz 4mg’dır. 12. haftadan sonra kullanımının bu açıdan bir faydası yoktur. Ancak folik asit eksikliğine bağlı anemisi olan gebeler günde 1 mg kadar folik asit almalıdır.
Omega 3
Omega 3 özellikle bebeğin sinir sisteminin gelişimi için gerekli yağ asitleridir. Bebeğin esas olarak ihtiyaç duyduğu omega 3 türü DHA ve daha az oranda EPA’dır. Bu iki yağ asidi sadece deniz ürünlerinde bulunur. ALA isimli bir diğer omega 3 türü ceviz, keten tohumu gibi bitkilerde de bulunur, ancak ALA’nın DHA’ya çevrimi yavaş ve yetersiz miktarda olmaktadır. Bu nedenle mutlaka deniz ürünleri ile DHA ve EPA almak gerekir. Gebelikte haftada iki porsiyon balık yenmesini öneriyoruz. En fazla omega 3 içeren balık türü ise somon balığıdır. Deniz ürünlerinin tüketilemediği durumlarda ise dışarıdan omega 3 takviyesi almak gereklidir. Her ne kadar omega 3 kullanımının faydası bilimsel olarak ispatlanmış olmasa da, hücreler için gerekli olan bu yağ asitlerinin doğal yolla veya omega 3 içeren gıda takviyeleri ile alınması mantıklıdır.
İyot
İyot hem gebelikte hem de emzirme sırasında bebek için çok önemli bir elementtir. Bebek ilk üç ayda tiroid hormonunu anneden alır. Gebeliğin devamında ise anneden plasenta yoluyla geçen iyodu kullanarak kendi sentezler. Dolayısıyla bebeğin yeterli miktarda tiroid hormonunu salgılaması için anneden yeterli oranda iyodun geçmesi gereklidir. Tiroid hormonu eksikliğinde bebeklerde kretinizm adı verilen ciddi gelişimsel problemler ortaya çıkar. Ciddi iyot eksikliğinin zeka eksikliğine yol açtığı bilinmektedir. Gebelikte iyodun yeterli miktarda alınması için kaya tuzu yerinde iyotlu tuz kullanılmalıdır. Ayrıca gebelik sırasında çok gerekmedikçe tuz kısıtlaması yapılmamalıdır. Ülkemizde yapılan
araştırmalarda toplumun büyük oranında iyot eksikliği olduğu gösterilmiştir. Bundan dolayı gebeliğin ilk üç ayından itibaren gıda takviyesi olarak tek başına veya multivitaminlerle birlikte günde 150 mcg kadar iyot alınması faydalıdır.
D vitamini
D vitamini güneşi kullanarak aktif hale getirdiğimiz bir vitamin türüdür. Ülkemizin çok güneş almasına karşın, toplumun çok büyük bir kısmında D vitamini eksikliği vardır. Giyim tarzı, güneşli ortamlardan kaçma alışkanlığı ve genetik faktörler D vitamini eksikliğinde rol
oynamaktadır. D vitamini eksikliği preeklampsi (gebelik zehirlenmesi), büyüme geriliği, erken doğum, gebeliğe bağlı diyabet gibi problemlere neden olmaktadır. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı her gebenin 12. haftadan itibaren doğumdan sonraki 6. aya kadar günde 1200 U
kadar D vitamini kullanmasını önermektedir.
Diğer vitamin ve mineraller
Çinko, selenyum, bakır, B vitamin, C vitamini gibi bir çok vitamin ve mineral bebeğin gelişimi için faydalıdır. Dengeli ve yeterli beslenen bir gebenin bu tür vitamin ve mineralleri gıdalarla birlikte aldığı düşünülmektedir. Ancak beslenmesine dikkat edemeyen, her besin türünü yeterli ölçüde tüketmediğini düşünen gebelerin bunları içeren gıda takviyesi almaları uygundur.